Giải mã cây 'thần thánh trú ngụ' ở Tây Nguyên

Từ nhiều thập niên, cây Kơ nia đã trở thành một hình tượng bất hủ trong tâm khảmhàng triệu người Việt Nam qua bài thơ Bóng cây Kơ nia của nhà thơ Ngọc Anh vàbài hát nổi tiếng cùng tên do nhạc sĩ Phan huỳnh Điểu phổ nhạc. Loài cây này đãtrở thành một trong những hình ảnh biểu trưng độc đáo của Tây Nguyên, thu hútmạnh mẽ sự quan tâm của du khách phương xa mỗi khi đặt chân đến mảnh đất hùng vĩnày.

Cây Kơ nia mọc ở nhiều địa phương khác nhau của Việt Nam (từ Quảng Nam - Đà Nẵngđến Nam Bộ, các đảo Côn Đảo, Phú Quốc, Thổ Chu) nhưng chỉ ở Tây Nguyên loài câynày mới được người dân tôn kính đặc biệt.Đồng bào dân tộc Tây Nguyên coi cây Kơ nia là nơi trú ngụ của thần thánh, cácvong linh người đã khuất nên không bao giờ xâm phạm, chặt phá chúng. Trên nươngrẫy của đồng bào thường có những cây Kơ nia cổ thụ, tỏa bóng mát cho mọi ngườimỗi khi cần nghỉ ngơi. Ảnh: Báo Gia Lai.

Nếu như trong văn học, cây Kơ nia trở thành loài cây có rễ “dài nhất thế gian”với câu thơ “Mẹ hỏi cây Kơ nia: - Rễ mày uống nước đâu?- Uống nước nguồn miềnBắc”( trong bài thơ Bóng cây Kơ nia của nhà thơ Ngọc Anh) thì ngoài đời thực,loài cây này cũng sở hữu một bộ rễ dài hiếm thấy, với chiều bằng độ cao thân cây(từ 15 đến 30m). Nhờ bộ rễ vững chắc này nên Kơ nia rất ít khi bị đổ do mưa bão.

Gỗ Kơ nia cũng rất lạ lùng, không có thớ hình các vòng tròn đồng tâm như cácloài cây gỗ khác mà xoắn vào nhau. Người ta phải thấm nước vào lưỡi cưa mới xẻđược những thớ gỗ dẻo dai này. Gỗ Kơ nia khi khô rất cứng, đinh đóng vào bị cong mà gỗ vẫn trơ trơ. Thứ gỗ nàykhông thể dùng để làm nhà cửa hay chế tác đồ gia dụng mà chỉ để đốt lấy than vàchất lượng than từ gỗ Kơ nia khá cao.

Quả Kơ nia khi chín có vị ngọt, con người có thể ăn được. Nhân hạt Kơ nia cũngcó thể ăn lúc còn tươi. Để ăn được nhân loại quả này, người ta kê hạt Kơ nia lên trên một tảng đá theochiều mở của vỏ, đập nhẹ hạt sẽ nứt làm đôi. Nhân hạt ăn sống rất thơm và bùikhông khác gì hạt điều đã qua chế biến. Tinh dầu của hạt có mùi thơm, có giá trịtrong công nghiệp chế biến thực phẩm, xà phòng.

Xem bài viết đầy đủ