Từ thị xã Châu Đốc, qua cầu Cồn Tiên, theo tỉnh lộ 956 khoảng hơn 20 cây số đến thị trấn An Phú (huyện An Phú), đi thêm hơn 10 cây số nữa, tôi đến Búng Bình Thiên, còn có tên dân gian là Hồ Nước Trời. Hồ nước ngọt này không chỉ lớn nhất miền Tây mà còn gắn với bao huyền thoại, nằm cặp với sông Bình Di (một nhánh của sông Hậu, nằm giữa ba xã Khánh Bình, Khánh An và Nhơn Hội của huyện An Phú, tỉnh An Giang…).
Đây là nơi sinh sống của làng người Chăm Islam…với bản sắc văn hóa độc đáo từ hàng trăm năm trước. Những thánh đường Hồi giáo với mái vòm tròn đầu vuốt nhọn, cửa hình chữ U ngược, cột hình khối lăng trụ có tháp bầu tròn nhiều mặt, những ngôi nhà sàn nằm san sát. Trên con đường rợp bóng cây, thỉnh thoảng lại gặp những cụ già đi lễ, những cô gái Chăm trong trang phục truyền thống, đầu trùm kín khăn…
Tôi quan sát thấy những chiếc váy của đàn ông Chăm đều khá rộng và dài đến gần gót chân. Nhưng, vẫn “nghi ngờ” rằng nó có vẻ bất tiện nên hỏi ông Cả: “Mặc váy có ảnh hưởng đến hoạt động giao tiếp cũng như lao động hằng ngày hay không”? Ông Cả cười, bảo: “Mặc từ nhỏ nên cũng bình thường như các anh mặc quần thôi. Chỉ có những người đàn ông đi làm ăn xa, bắt buộc phải mặc quần, khi về quê mặc lại váy thì thấy bất tiện ban đầu thôi”.
“Mặc dù cuộc sống của người Chăm còn nhiều khó khăn nhưng ở đây không bao giờ có các tệ nạn xã hội như bài bạc, đánh nhau, đá gà, cá độ hay buôn lậu hàng hóa qua biên giới. Lớp trẻ người Chăm cũng rất ít bị ảnh hưởng bởi các thói hư tật xấu như game, hút thuốc, rượu chè bê tha… Mọi người sống hòa thuận cùng nhau và luôn luôn tuân thủ theo những giáo luật chặt chẽ của đạo Hồi. Có lẽ, do sinh sống bên một hồ nước trong lành, bình yên như Búng Bình Thiên mà con người nơi đây bao đời vẫn hiền hòa, hồn hậu như chưa từng có những cơn bão văn hóa lai căng tràn qua”, ông Cả nói.
