Kỳ bí biểu tượng sinh sản lớn nhất Đông Nam Á ở VN

 Loại hình Linga-Yoni ở nền văn hóa Chăm là bộ đôi hợp nhất, nghĩa là Linga và Yoni luôn đi song hành, là biểu tượng cho sức sống tiêu biểu nhất cho tín ngưỡng phồn thực của cư dân lúa nước Đông Nam Á.

 Trong thần thoại Ấn Độ, biểu tượng Linga là hiện thân của thần Siva (hay Shiva), là vị thần sấm chớp, mang trong mình quyền năng là thần chết, thần hủy diệt muôn loài.

 Tên gọi Linga-Yoni là một thứ tiếng Phạn chỉ dương vật và âm vật của người đàn ông và phụ nữ,  tượng trưng cho sức mạnh, uy quyền của mỗi phái.

 Năm 1978, các nhà khảo cổ học Việt Nam trong quá trình tiến hành khai quật di tích nền văn hóa Chăm tại khu phế tích An Mỹ (xã Tam An, huyện Phú Ninh, Quảng Nam) đã phát hiện nhiều hiện vật thể hiện tín ngưỡng thờ sinh thực khí của cư dân Đông Nam Á nói chung và người Chăm nói riêng, trong đó có bộ Linga-Yoni.

 Bộ Linga-Yoni có kích thước rất lớn, được ghép lại bằng nhiều phiến đá sa thạch cao 270cm và được các nhà khảo cổ học xác định đây là bệ thờ Linga-Yoni lớn nhất của nghệ thuật Chăm Pa và Đông Nam Á.

Xem bài viết đầy đủ

Read More

Hành trình núi, gió, cát, sóng và đền tháp Champa

Cánh cửa đầu tiên mở ra đón tôi đến với nền Văn hóa Chăm huyền thoại là Tháp Nhạn – ngọn tháp sừng sững, vời vợi trên đỉnh núi Nhạn. Với kiến trúc chóp vuông 4 tầng vững chắc, quay về hướng Đông – ngày đón gió biển, đêm nghe tiếng sông Ba rì rầm, Tháp Nhạn ghim một ấn tượng sâu sắc về sự bề thế, oai nghiêm vào lòng mỗi người đến với Phú Yên.

Sau Tháp Nhạn, tôi đến Tháp Bà Ponagar – nơi thờ Thiên Y Thánh Mẫu Ana – nữ thần tối quan trọng trong tín ngưỡng Champa. Đây là hàng cột bình đài phía trước - kiến trúc đặc sắc của tháp bà Ponagar.

Tôi may mắn có mặt đúng dịp Tháp Bà đón đội ca múa nhạc Chăm Huệ Dương – Ninh Thuận tới biểu diễn. Lần đầu tiên được tận tai nghe những thanh âm truyền thống Chăm qua tiếng kèn Saranai réo rắt hòa với tiếng trống Ghi năng rộn ràng ngay dưới chân tháp cổ oai nghiêm. Tôi được tận mắt chiêm ngưỡng những điệu múa Vò, múa Gáo, múa Quạt sôi nổi của các thiếu nữ Chăm, hay tận tay chạm vào những vò, bình gốm đặc trưng cho văn hóa, mỹ nghệ dân tộc này.

Đi dọc một vòng văn hóa Chăm, nhất định phải chiêm ngưỡng khu di tích Mỹ Sơn nổi tiếng. Người ta không thể không choáng ngợp trước vẻ bề thế của hệ thống đền tháp giữa rừng núi này.

8. Hệ thống đền tháp Mỹ Sơn vốn là nơi các vương triều Champa cổ tiến hành cúng tế. Ở đây, có những ngôi tháp quy mô còn nguyên vẹn, những di vật nhuốm màu thời gian sau hơn chục thế kỷ, vẫn hiên ngang đứng đó, là biểu tượng cho nghệ thuật kiến trúc – điêu khắc Champa kiệt xuất.

Trên đường xuôi vào Ninh Thuận, chúng tôi ghé thăm cụm Hòa Lai – Ba Tháp - những kiến trúc tháp thành công nhất, đẹp nhất của Chăm Pa còn lại theo đánh giá của các nhà nghiên cứu.

Đây là đường lên Tháp Chính : địa điểm tổ chức Lễ hội Kate – Lễ hội lớn, đặc sắc nhất của đồng bào Chăm mỗi ngày 1/7 lịch Chăm hàng năm.

Không chỉ được chiêm ngưỡng những di sản vật thể, tôi còn được những người Chăm hiền hòa, tốt bụng giới thiệu và chia sẻ những nét văn hóa đặc trưng khác. Tôi đã quàng chiếc khăn Mat'ra trứ danh thực sự, ngồi vào khung dệt thổ cẩm làng Irahani (Mỹ Nghiệp), đã tận tay gõ vào mặt trống Paranưng, nâng niu những vò gốm vừa ra lò ở Paley Hamu Trok (Bàu Trúc) – làng nghề cổ nhất Đông Nam Á.

Tôi đã đi xuyên những trảng cát trắng ven biển đến với ngôi làng Chăm còn nguyên những người phụ nữ mặc váy quàng khăn và những người đàn ông mặc xà rông cũng quấn khăn. Đã đến tận những ngôi làng Chăm đầu nguồn Sông Hậu ở Tân Châu – An Giang, nơi có những ngôi nhà gỗ sàn cao luôn sẵn sàng trước những trận lũ về.

Những thánh đường Đạo Hồi đẹp đẽ, uy nghiêm ở Châu Đốc – An Giang.

Kiến trúc mái vòm đặc trưng của Đạo Hồi cùng với màu trắng – màu sắc tôn kính, thiêng liêng trong văn hóa Chăm.

Xem bài viết đầy đủ

Read More

Nhiều hoạt động chào mừng Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa và Tuần Văn hóa Biển đảo Quảng Ngãi 2013

* Triển lãm chuyên đề “Quảng Ngãi-Hoàng Sa, Trường Sa và Di sản văn hóa biển đảo”,do Bảo tàng Tổng hợp tỉnh Quảng Ngãi thực hiện đã giới thiệu đến người xem những sưu tập cổ vật văn hóa Sa Huỳnh, văn hóa Chăm Pa được phát hiện ở vùng biển Quảng Ngãi và đảo Lý Sơn.

Triển lãm ảnh chuyên đề  “Quảng Ngãi-Hoàng Sa, Trường Sa và Di sản văn hóa biển đảo” thu hút nhiều tầng lớp nhân dân đến xem.

Triển lãm còn trưng bày một số vật dụng mà các binh phu đội Hoàng Sa sử dụng trong quá trình thực hiện nhiệm vụ tại các quần đảo Hoàng Sa-Trường Sa; mô hình thuyền lễ dùng trong Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa; mô hình ghe Bầu, ghe Câu; mô hình Tứ linh Long, Ly, Quy, Phụng làm bằng hành tỏi…

* Triển lãm ảnh nghệ thuật về biển đảo, do Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh thực hiện với chủ đề: Đất và người trên quê hương Hải đội Hoàng Sa.

Các em thiếu nhi thi vẽ tranh với chủ đề về biển, đảo.

Các đoàn nghệ thuật tham gia biểu diễn văn nghệ.

Xem bài viết đầy đủ

Read More

Bí ẩn dấu ấn Chăm Pa ở 'Hoàng thành Yên Bái'

Những hiện vật tại "Hoàng thành Yên Bái" có niên đại và hình dạng giống hiện vật được khai quật tại Hoàng thành Thăng Long - Hà Nội.

“Hoàng thành Yên Bái” được bao bộc bởi một thung lũng bằng phẳng bên dòng sông Chảy và thượng nguồn hồ Thác Bà.

Ông Liễu Văn Chanh, một người dân ở xã Tân Lĩnh thật thà cho biết ông và những người nông dân thuần phác ở đây từ bao đời cứ làm ngô, làm lúa trên cánh đồng này. Mỗi vụ lật đất, họ lượm được những mảnh gạch, mảnh ngói vàng hình rồng đầu phượng mà chẳng mảy may nghĩ rằng đó đã từng là một phần của những lâu đài thành quách. Những người nông dân chỉ nghĩ những mảnh vỡ vô tri mà thế hệ trước vứt bỏ nên gom lại ném cả lên bờ cho đỡ vướng khi cày, bừa để rồi nhiều nhà khảo cổ sau này phải sửng sốt tiếc nuối.

Những mảnh gạch, mảnh ngói vàng hình rồng đầu phượng đã từng là một phần của những lâu đài thành quách xưa.

Một tháp cổ nghìn tuổi được khai quật tại Tân Lĩnh.

Sự tồn tại của “Hoàng thành Yên Bái” với vai trò “Kinh đô Phật giáo” vùng Tây Bắc trải dài khắp xã Tân Lĩnh (Lục Yên - Yên Bái) đã được các nhà khảo cổ và các sử gia khẳng định. Hàng trăm những hiện vật của văn hóa Chăm Pa như Naguda, hình người con gái múa hát, bệ hoa sen bằng đất nung... đã được tìm thấy ở mảnh đất này. Ngay cố Giáo sư Trần Quốc Vượng cũng đã để lại bút tích nghiên cứu của mình về di chỉ khảo cổ đặc biệt này là “ngôi chùa phảng phất văn hóa Chăm”.

Dấu ấn văn hóa Chăm Pa đặc trưng qua hoa văn lá đề được tìm thấy tại Hoàng thành Yên Bái.

Bí ẩn về sự xuất hiện của văn hóa Chăm Pa tại di tích “Hoàng thành Yên Bái” vẫn là một dấu chấm hỏi.

Xem bài viết đầy đủ

Read More

Chiêm ngưỡng di sản văn hóa Phật giáo Việt Nam

Các loại hình hiện vật gồm tranh, tượng Phật, vật liệu kiến trúc chùa tháp, đồ thờ cúng, bia ký... được chia nhóm theo lịch đại: nhóm thời Lý - Trần, nhóm thời Lê sơ - Mạc, nhóm thời Lê trung hưng - Tây Sơn và nhóm thời Nguyễn. Đặc biệt, trong số hiện vật đưa ra trưng bày có chiếc trống đồng Cảnh Thịnh (1800) là một trong 11 bảo vật quốc gia vừa được công nhận. Một số hiện vật khác cũng rất đáng chú ý là đầu tượng Phật Đồng Dương, tượng Phật thuộc văn hóa Óc Eo, trang trí kiến trúc chùa Phật tích.

 Gần 200 tài liệu, hiện vật được trưng bày trong chuyên đề Di sản văn hóa Phật giáo Việt Nam tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia, 25 Tông Đản, Hà Nội.

 Các hiện vật được chia thành 5 thời kỳ lịch sử, gồm: Giai đoạn 10 thế kỷ đầu Công nguyên, thời Lý - Trần, thời Lê sơ - Mạc, thời Lê Trung Hưng - Tây Sơn và thời Nguyễn. Các hiện vật giúp du khách có những hiểu biết khái quát về nguồn gốc du nhập và lịch sử phát triển của Phật giáo Việt Nam.

 Tượng Phật Thích ca nhập niết bàn được làm bằng chất liệu gỗ sơn son thiếp vàng thời Lê Trung Hưng thế kỷ 17-18, được lưu giữ tại chùa Chèm, Từ Liêm, Hà Nội.

 Chuông đồng thời Trần thế kỷ 13-14, được lưu giữ tại chùa Vân Bản, Đồ Sơn, Hải Phòng.

 Mô hình tháp thờ Phật (phải) và gạch trang trí hình tháp được làm bằng đất nung có từ thời Đinh - Tiền Lê thế kỷ 10-11.

 Trống đồng Cảnh Thịnh, thời Tây Sơn năm 1800 lưu giữ tại chùa Nành, Ninh Hiệp, Hà Nội - bảo vật quốc gia Việt Nam.

 Khánh được làm bằng đồng thời Nguyễn, thế kỷ 19 lưu giữ tại chùa Hương Sơn, Mỹ Đức, Hà Nội. Khánh là một trong những loại nhạc khí.

 Những hình tượng phật giáo này giúp chúng ta nhìn thấy được bản sắc dân tộc, về một nền văn hóa Việt Nam. Nền văn hóa ấy có sự đối sánh với văn hóa Chămpa, Chân Lạp… qua đó, thấy được nghệ thuật của Việt Nam có tính chất hướng nội. Và sự hướng nội ấy đã nói lên tinh thần của người Việt Nam là đầm ấm, đoàn kết, thương yêu.

 Tượng phật Adiđà được làm bằng gỗ sơn son thếp vàng, có từ thời Nguyễn thế kỷ 19.

 Kéo dài đến hết tháng 8/2013, phòng trưng bày “Di sản văn hóa Phật giáo Việt Nam” giúp công chúng tham quan hiểu thêm về những giá trị của văn hóa Phật giáo Việt Nam, qua đó góp phần bảo tồn, phát huy và tôn vinh văn hóa dân tộc.

 Đầu tượng Bồ Tát được làm bằng đá cát có từ thời văn hóa Chăm Pa thế kỷ 10, được lưu giữ tại Trà Kiệu, Duy Xuyên, Quảng Nam.

 Tượng thiên thần kinnarl được làm bằng đá cát có từ thời Lý năm 1066, được lưu giữ tại chùa Phật Tích, Bắc Ninh.

 Tượng khỉ được làm bằng đá cát, có từ Thời Lý thế kỷ 12, được lưu giữ tại Ý Yên, Nam Định.

Xem bài viết đầy đủ

Read More