Người ta vẫn thường nói chiều Đà Lạt vừa đẹp như tranh vừa lành như đất nhưng tôi về độ này Đà Lạt bắt đầu vào mùa mưa, chiều nào cũng mưa. Những chiều mưa luôn gợi nỗi nhớ. Không phải chỉ có nhớ đất, nhớ người, nhớ cây, nhớ núi… mà còn nhớ quán cà phê! Nó gợi lên hình ảnh chứ không phải gợi lên một dư vị, chỉ đơn giản thế thôi nhưng đó là một nỗi nhớ dài miên man bất tận trong lòng. Có thể cà phê Đà Lạt không đặc biệt ngon nhưng sự thi vị trong từng góc quán, từng chỗ ngồi, từng khung cửa khiến nó quyến luyến bước chân người đi ...
Đó là Cà phê Tùng, nguyên bản của cà phê Đà Lạt cách đây nửa thế kỷ, chính nơi đó trước kia đã từng là chỗ quen thuộc của chàng lãng tử họ Trịnh tìm đến, phiêu bồng bên tách cà phê và cho ra đời không biết bao nhiêu bản tình ca bất hủ. Góc quán ấy bây giờ là nơi hàng ngày nghệ sĩ nhiếp ảnh MPK thường ngồi nhấm nháp cà phê cùng bạn bè và cho ra đời hàng loạt ảnh nghệ thuật đẹp như mơ. Là Cung Tơ Chiều, nơi có cô chủ quán lập dị nhưng hát và đánh đàn làm bất kỳ ai đến nghe xong, trở về nhà rồi vẫn còn bị quyến luyến, mê hoặc vì giọng hát liêu trai và cung cách tiếp chuyện kỳ lạ. Là Cổ, một quán cà phê có phong cách rất riêng, khách vào quán sẽ được nhâm nhi tách cà phê và ngắm một bảo tàng gia đình về Đà Lạt cổ xưa. Trong không gian ốp toàn bằng gỗ thông và giăng kín trên tường, trên kệ là đủ thứ vật dụng có cái mộc mạc, có cái quý hiếm độc đáo của người Đà Lạt trong một thế kỷ qua. Rồi rợn người với Đường Lên Trăng khi thưởng thức cà phê trong không gian là những đường hầm hun hút không biết đâu là điểm dừng, quán cà phê được thiết kế và xây dựng bởi chính chủ nhân là một kiến trúc sư nổi danh ở Đà Lạt. Là Cà phê sách Hoa Violet nằm trong khu biệt thự cổ Cadasa Resort trên đường Trần Hưng Đạo. Quán có vườn hoa rộng với phong cảnh cổ kính theo lối kiến trúc châu Âu. Khách đến đây, ngoài thú tìm đọc sách kinh điển quý hiếm còn tận hưởng không gian lãng mạn qua câu chuyện tình Hoa violet ngày thứ tư, truyện ngắn của nhà văn Pháp André Mauroix, kể về anh lính André và cô ca sĩ Jennie xinh đẹp, lừng danh một thời. Và còn nữa, những Rainy, Mộc, An Tiến, Stop and Go, Đà Lạt Night, Thuỷ Tạ, Thanh Thuỷ, Nghệ Sỹ… nơi mà những người trót lỡ yêu Đà Lạt, ghiền quán cà phê Đà Lạt không thể nào chỉ đến một lần.
Mới có hơn hai năm không về mà Dalat thêm nhiều quán Cà phê mới quá! Chiều nay mưa, tôi chọn ngồi một mình ở Cà phê - Sách Phương Nam. Cách bài trí ở đây làm tôi thấy hài lòng, thích thú bởi sự đơn giản, thoải mái nhưng thanh lịch. Không gian yên tĩnh, nhạc dịu nhẹ, wifi sẵn sàng, chỗ ngồi cũng khá riêng tư vì được ngăn cách tầm nhìn bằng cây cảnh, các cửa sổ kính rộng và các chậu hoa nhỏ tươi tắn. Song điều làm tôi thấy thích nhất chính là màu xanh lá mạ phủ xung quanh ghế ngồi và rất nhiều kệ sách – báo đặt ngay tầm tay, vừa tiện tìm sách vừa để ngăn cách với không gian khác trong nhà sách. Tính chọn cho mình một quyển hay hay, gọi một ly nâu đúng gu yêu thích rồi mặc sức đắm chìm trong thế giới của riêng mình, không bận tâm đến những ngược xuôi bên ngoài khung cửa kính nhưng mà … trời mưa! Ngước mắt nhìn bầu trời cao nguyên sũng nước, ngắm màn mưa rắc rây như những sợi tơ trời thoảng qua, ngừng, rồi lại thoảng qua. Cảm giác mưa đang cố tình trêu ghẹo, không làm ướt áo mà chỉ ướt lòng người ở, người đi. Đôi lúc, thấy mưa ào xuống thật nhanh như tặng người trên phố những phút giây dừng lại để khẽ khàng chạm bàn tay nhau, cúi đầu bên nhau, dập dìu bên nhau ... Bất chợt mỉm cười nghĩ mưa Đà Lạt thật thân thiện … giang tay đón cả người lạ lẫn người quen …!
Đang nhắm mắt, vẫn vơ nhớ gần nhớ xa ... thì cau mày vì sự ồn ào của những “người trẻ” ngồi bàn bên cạnh. Họ trẻ, họ cười đùa, họ đọc sách, họ bàn tán, và họ không phải người Đà Lạt, chắc chắn không, vì người Đà lạt không bao giờ phàn nàn chê Đà Lạt cũ xưa, Đà Lạt không chịu thay đổi chút nào, ở Đà Lạt chẳng biết đi đâu, chán! Chưa kịp … ghét thì phì cười khi nghe họ thì thào hỏi nhau “Liệu ở đây có ma không …”!? Thật ngạc nhiên vì ai đến Đà Lạt ngoài chuyện “khen chê thì cũng người ta thường tình”, kiểu gì rồi cũng cũng “thập thò” câu hỏi …"CÓ NHÀ MA KHÔNG?” như các bạn trẻ đang hỏi nhau kia kìa. Có không? Phải hỏi lòng mình chứ? Lòng bạn có yên ổn không? Có làm việc gì xấu không? Lương tâm bạn có cắn rứt không? Nếu bạn trả lời không, việc gì bạn phải …thì thào sợ hãi?
Vì cùng suy nghĩ như cô chủ quán Cung Tơ chiều nên tôi từng đến gõ cửa, vào chơi suốt một buổi ở ngôi nhà hoang nổi tiếng có MA ngay đầu đèo Prenn – ngôi nhà mà nhà thơ Đỗ Trung Quân từng viết trong truyện cực ngắn “Tôi thấy ma ở Dalat”. Đón tiếp tôi là một lão bộc tuổi quá 60 đang trông nom ngôi nhà vì cả gia đình đang định cư bên Mỹ. Hỏi chuyện vì sao ngưởi ta đồn dữ vậy, ông chỉ cười, nói khuôn viên vườn rộng quá, trộm đạo, trẻ con phá phách nên …
Nhìn nhóm “người trẻ” đang băn khoăn, đang buồn bực và thất vọng về Đà Lạt, tự nhiên tôi thấy mình có trách nhiệm, thế nên nhìn sang bàn bên … mỉm cười. Sức mạnh của nụ cười thật kỳ lạ! Ngay lập tức, nó có thể biến những người xa lạ thành người quen. Nhóm bạn trẻ cầm tập Du lịch Dalat ùa tới, mang thêm nào cà phê, nào bánh, những nụ cười trẻ trung và huyên thuyên không ngớt về Đà Lạt. Hết nữa buổi chiều còn lại, những người bạn trẻ đã có thêm chút thông tin về 7 người điên ở Đà lạt là ai, biết bộ sưu tập đồ cổ nổi tiếng với chiếc bếp lò nặng 300 kg có khắc dòng chữ Ballansard Dalat chỉ có duy nhất tại Đà Lạt do Pháp đặt các thợ thủ công ở “mẫu quốc” làm rồi mang qua đây để dùng, dàn máy hát đĩa quay dây thiều nhãn hiệu Colombia từ thuở bắt đầu có tên gọi Đà Lạt, cây đàn piano Gaveau, hiệu đàn nổi tiếng đầu thế kỷ 20 và chiếc cúp bóng đá Đông Dương khắc tên vua Bảo Đại và toàn quyền Đông Dương Decoux năm 1942 ... tất cả những cổ vật ấy là tài sản của ai? giờ ở đâu? Vì sao người ta nói vui “đặc sản” của thành phố sương mù này ngoài rừng thông, rau quả, hoa tươi thì phải kể đến ... một “Gã khùng” tên là NPK! Cả chuyện nghệ nhân Huỳnh Kim Hoàng chuyên tạo ra những cây đàn ghi ta thủ công nổi tiếng cả miền Nam hiện đang sống ở dốc Kim Đồng, P.6, Tp - Đà Lạt, chuyện nông dân ấp Hà Đông trồng dâu, chuyện làm trà, làm mứt...
